Minh Mạng (hoặc Thiệu Trị)

Vua Minh Mạng - Vị Hoàng Đế Tài Năng Và Công Thần Của Văn Học Trung Đại Thừa Thiên Huế

Thừa Thiên Huế, vùng đất cố đô lịch sử, không chỉ nổi tiếng với những di sản kiến trúc mà còn là cái nôi của nhiều nhân vật kiệt xuất, trong đó phải kể đến Vua Minh Mạng – một vị hoàng đế tài năng, có nhiều đóng góp quan trọng cho sự phát triển của đất nước và nền văn hóa, văn học thời Nguyễn.

1. Cuộc Đời Và Sự Nghiệp Vua Minh Mạng (1791 – 1841)

Vua Minh Mạng, tên thật là Nguyễn Phúc Đảm (sau đổi là Nguyễn Phúc Kiểu), là vị vua thứ hai của triều Nguyễn, trị vì từ năm 1820 đến khi qua đời vào năm 1841. Ông là con thứ tư của vua Gia Long, từ nhỏ đã bộc lộ tư chất thông minh, hiếu học và được vua cha đặt rất nhiều kỳ vọng.

Khi lên ngôi ở tuổi 30, vua Minh Mạng đã tỏ rõ khả năng làm việc phi thường và tinh thần siêng năng. Ông là một vị vua học hỏi không ngừng, luôn khuya sớm xem xét công việc và không quản ngại khó khăn. Dưới thời trị vì của ông, đất nước đạt được nhiều thành tựu quan trọng về mọi mặt: chính trị ổn định, kinh tế phát triển, và đặc biệt là văn hóa, văn học được đẩy mạnh. Ông là một trong những vị vua có công lao lớn trong việc thống nhất và củng cố quyền lực của triều Nguyễn, đưa đất nước vào thời kỳ thịnh trị.

2. Sự Nghiệp Thơ Ca Của Vua Minh Mạng

Vua Minh Mạng không chỉ là một nhà chính trị lỗi lạc mà còn là một thi sĩ tài hoa, với nhiều tác phẩm thơ ca có giá trị. Ông rất quan tâm đến nền học vấn, khoa cử và khuyến khích sáng tác văn chương. Nhiều tác phẩm tiêu biểu của ông được tập hợp trong bộ sách Minh Mạng thi tập gồm 73 quyển và Minh Mạng thánh chế ngự thi gồm 6 tập, với hơn 3536 bài thơ.

Thơ của vua Minh Mạng mang nhiều cảm hứng từ công việc trị vì và triều chính, thể hiện tâm hồn thanh nhã, đằm thắm và am hiểu sâu sắc về cuộc sống thiên nhiên, con người. Ông thường dùng thơ để ghi lại những cảm nhận về cảnh quan đất nước, cuộc sống dân gian, và các vấn đề xã hội. Đặc biệt, ông có những bài thơ ca ngợi vẻ đẹp của núi sông, tình thể hiện vẻ đẹp của sự giản dị, dung dị trong đời sống hàng ngày của người nông dân. Ông luôn coi "Dân là gốc nước, gốc không bền vững thì nước cũng khó yên", cho thấy tư tưởng nhân ái, lấy dân làm trọng của ông.

Vua Minh Mạng còn là người am hiểu sâu sắc về văn hóa phương Đông và phương Tây. Ông đã chính thức thành lập nhà hát tuồng quốc gia và cử người đi du học nước ngoài. Ông đặc biệt quan tâm đến việc xây dựng kinh thành Huế theo lối kiến trúc Đông – Tây, với các công trình tiêu biểu như Bi Đình, Hiển Đức Môn, Điện Sùng Ân, Nghinh Lương Quán, v.v., đều mang dấu ấn của sự kết hợp tinh hoa kiến trúc và văn hóa.

Vua Minh Mạng qua đời vào ngày 28 tháng 12 năm 1841, hưởng thọ 50 tuổi và được an táng tại Hiếu Lăng (thuộc xã Hương Thọ, thị xã Hương Trà). Lăng của ông là một công trình kiến trúc đồ sộ, thể hiện sự uy nghi và tầm vóc của một vị hoàng đế vĩ đại.